Свештеник Јани Мулев
Никогаш нема да се откажам
Додека учевме во Богословија, особено во првите класови, кога си почетник а мислиш дека имаш најголема вера, во тие детски дискусии, еден ученик, кој не беше воопшто сериозен во верата, почна сите нас да нѐ убедува, дека кога ќе дојде антихристот, тој никако нема да се откаже од Христос. Сиротиот тој изгледа не знаеше дека можеш да се откажеш само од она што го имаш, но не и од она што го немаш. Ако некој не пости, не се моли, не се исповеда и не се причестува, нема ништо со Христос и со Црквата. После неколку години трагично заврши, се разбира со нецрковна вера, и речиси надвор од Црквата.
Оној кој не може да послуша
Отците од монаштвото секогаш го истакнуваат послушанието на прво место, дека тоа е добродетел која е многу значајна во духовниот живот, нешто што за нас кои живееме во светот и не ни е баш јасно зошто е тоа така. Но, во изминативе години од контактите со многу луѓе, се уверив дека послушноста е голем тест за секој човек, и од тоа, дали еден човек е послушен, се гледа и неговата психичка состојба. Оној кој не може да послуша, кој постојано се противи и тера по свое, најчесто покажува дека има некаков психички проблем. А колку ли само такви ликови се кријат под маската на „светата непослушност“, како што често читаме по социјалните мрежи.
Духовник според себе
Луѓето кои доаѓаат во црква, често пати си бараат духовник кој ќе ги оправда и легализира нивните духовни болести и страсти. Па така, наместо да бараат од Бога преобразба и победа над својата падната природа, тие си ги легализираат страстите и преку нив ја толкуваат и применуваат верата. Оној кој бил агресивен, зајадлив, кој никого не поднесувал, кој на сите им ги гледал мааните и грешките – сега истото продолжува да го прави, само со религиозна маска, која ја нарекуваат зилотизам. Ќе прочитаат некој стих, како оној од откровението за млакоста, и веднаш си се оправдуваат себеси. А за царскиот, среден пат, патот помеѓу крајностите, за кој говорат отците на Црквата не сакаат ни да чујат. Вистинскиот зилотизам се гледа во нашиот духовен живот, во нашата лична молитва. Ако тука сме млаки или студени, попусто е секоја „одбрана на верата“. А и од кого ја браниме верата, од пастирите кои Бог ги поставил на таа служба? Секој нека се запраша, зошто Бог ги поставил овие пастири кои ги осудувам, а не ме поставил мене? Очигледно дека имаме некоја пречка, или немаме призив од Бога, затоа што Бог гледа на срце, а не на лице, и Он најдобро знае кого да го повика во свештен чин.
Маченици на комфорот
Верниците со искривена религиозност често пројавуваат разни детски духовни болести. Една од нив е самопрогласеното мачеништво. Лажните маченици секој напад, секоја нова појава во светот ја доживуваат како да е против нив или против нивната група, па едвај чекаат да се прогласат за маченици и прогонети, иако во реалноста се однесуваат токму како мачители. Ова искривување зад себе крие желба за внимание, потреба да се биде во центарот на собитијата, да си дадеме големо значење на себе, бидејќи со ништо друго не можеме да бидеме забележани. Освен тоа, тука е и потребата од сожалување од другите луѓе, за да можеме лесно да манипулираме со нив. Ако слепец води слепци – се знае каде ќе завршат. Што да речат христијаните од минатиот век? Кога рушеле цркви, палеле манастири, кога никој не знаел дали има жив свештеник, и дали ќе има воопшто некаде и некогаш Литургија? Читајте ги житијата на новомачениците од Романија и Русија и ќе видите. Денес бираме каде ќе одиме на Литургија, во колку да почне, кој свештеник сакаме или не сакаме да служи итн. Заробени сме од комфорот, егоизмот, суетата – и тие се нашите мачители, а не некој надворешен фактор. Отците на Црквата велат, не барај самиот мачеништво, а ако ти дојде, тогаш не бегај. Онаму каде што има сентименталност, религиозна патетика, себесожалување и синдром на мачеништво – таму не барај здрав духовен живот. Тоа се својства на сектите, а не на православието.
За монаштвото и свештенството
Монашкиот живот во македонските манастири се обнови последниве 20-25 години, и на почетокот потребите налагаа многу млади монаси, без богословско образование, да примат свештени чинови, да бидат и духовници, за да може да учествуваат во мисијата на Црквата. Оваа пракса во многу случаи се покажа погрешна и штетна. Многумина поради младост и неискуство загинаа на овој пат, друг дел од нив почнаа да проповедаат „бајки од својот ум“, а не од живото предание на Црквата, па така, имавме прилика да чуеме и прочитаме дека крајот на светот е близу, дека не треба никој веќе да стапува во брак, не треба да се раѓаат деца, видовме како духовници без медицинско образование им забрануваат на верниците да примаат одредена медицинска терапија, да не јадат одредени продукти само поради некој си сертификат, да се плашат од разни печати и ознаки итн.
Многу често и парохиските свештеници се дрзнуваат да зборуваат јавно за теми кои не им се доволно познати, и не размислуваат на последиците од нивните јавно искажани ставови. Па така, слушаме дека децата родени со инвитро не биле вистински деца и дека не требало да се крштеваат, дека сѐ во светот е насочено против Православието, дека не постои пандемија, дека на христијаните Христос им е вакцина, и никаква болест нив нема да ги фати и многу други бладања. Таквите „големи во верата“, веројатно возат без кочници, и немаат громобран на домот, оти, нели, нив Господ ги чува.
Порано постарите архиереи секогаш ја фаворизираа Богословијата, и тогаш не можев да ги разберам, но сега му благодарам на Бог што ме испратил таму, за да ги поминам детските духовни болести таму, за да ми помине и духовниот пубертет таму. Оние кои не поминале низ тој филтер во млада возраст, на постари години одат во крајности, зилотизам, аскетизам, екуменизам-антиекуменизам, апокалиптични сценарија, светски заговори, стар и нов календар, вистински и лажни цркви, бар-кодови, лични документи, мерачи на благодат – каде има, а каде нема и многу други такви појави. Ако овие духовни болести не поминат во детска возраст, односно пред примање на свештен или монашки чин, тогаш оној свештеник или монах, кој веќе во чин запаѓа во овие болести, многу лесно ќе застрани во верата, поведувајќи ги со себе и луѓето кои му веруваат. Нешто што веќе го гледаме. Кога сум се запознавал со грчки свештеници и монаси, секогаш ме прашувале дали сум теолог, односно, дали имам високо богословско образование, бидејќи само образованите свештеници имаат право јавно да искажуваат мислење. Кај нас тоа правило не важи, такви критериуми сѐ уште нема. Образованието и мудроста не доаѓаат со самото примање на чин. Во книгата за старец Јероним Егински читаме еден интересен момент. Имено, кога старецот го повикувале на трибини, каде што треба да се зборува за големи црковни прашања, тој се повлекувал и ги упатувал луѓето кај отците кои имале високо образование. Тој имал многу посвет живот од сите нив, но за црковни прашања не се осмелувал да говори. Исто така се спомнува и за архиепископот Андреј (Римаренко) од Америка, кој бил со многу дарови на Светиот Дух, но кога барале од него мислење за одредено црковно прашање, тој ги упатувал да одат кај митрополитот Филарет од Њујорк, кој бил образован и соодветен за да одговори. За разлика од овие смирени свети отци на Црквата, денес гледаме снимки со разни „старци“ и монаси од Света Гора, кои дрдорат за прашања за кои немаат никаква компетентност ни соодветно образование, а народот ги голта сите тие дробеници, само затоа што ги кажал некој си монах.
Во една прилика, на едно поклоничко патување, додека стоевме со монахот кој ни објаснуваше за историјата на манастирот, од конакот слезе еден стар монах. Веднаш го забележаа жените и почнаа меѓу себе да си шепотат: „Старец! Старец!“ И поитаа сите околу него по благослов. Додека тој доаѓаше, ја следев реакцијата на монахот – водич, кој беше малку помлад од стариот монах, и кој не му оддаде никакво значење. Стариот монах не им даде благослов на жените кои имаат лакирани нокти или шминки, а она што ме шокираше беше следново: Во групата имаше една мајка со дете, кое боледуваше од тешка болест. И кога дојде таа кај монахот, тој ѝ рече дека ќе ѝ даде масло од кандилото на некој локален светител, да го помазува детето, да му даде имиња за спомнување и пари, за тој да се моли за нив, и детето сигурно ќе оздрави! Кога го слушнав тоа веднаш помислив дека, или е светител, или е будала. Таква гаранција да даваш на мајка со болно дете, треба навистина голема светост или малоумност. Потоа го прашавме монахот водич, да ни каже кој е старецот, и тој рамнодушно ни кажа дека човекот бил во брак, и кога отишол во пензија се разделил од сопругата и дошол во манастир да го заврши животот. Ништо посебно! Во текот на истото патување, додека одевме од еден до друг манастир, стопираше еден монах, околу 50 години, со темна и долга брада, со изглед како скитник, и кој се возеше со нас само неколку минути, но на оние кои контактираа со него им покажа дискретно дека има очигледни дарови на Светиот Дух. Во следниот манастир исто така запознавме монах, кој немаше ни бела брада, ни бела коса, а сите се уверивме дека на него почива благодатта Божја, преку него зборуваше Бог. Белата брада не е секогаш гаранција за нечија светост и мудрост.
Совет од пустиножителите
Во манастирот Сихастрија, и покрај тоа што имало многу свети и ревносни духовници, еден јеромонах, отец Калистрат Бобу, отишол кај една монахиња, која живеела пустински живот во планините, и таа „го подучила“ дека кај нив веќе нема благодат, дека Литургијата е невалидна, бидејќи богослужат по новиот календар. Оттогаш отецот служел со колебање, и неговите просфори секогаш биле невкусни и позеленети како од мувла. Еднаш, за време на Литургијата, бидејќи се сомневал во осветувањето на лебот и виното, одеднаш даровите се претвориле во вистинско месо и вистинска крв. Тогаш со страв и ужас го повикале игуменот, кој го искарал монахот за неговото сомневање, а светите Дарови ги закопале под престолот, и одново започнале со Литургијата. Потоа тој монах добил забрана за служење од 40 денови. Ете што се случува кога прифаќаме совет од било кого, па дури и да ни се чини нам дека зборуваме со голем подвижник.
Овие примери ги наведов за да сфатиме дека не секој монах или свештеник е компетентен да зборува за црковни прашања. Ако во Македонија има 200 монаси и монахињи, пред секого од нив би направил една метанија, заради нивното откажување од светот, заради подвизите и љубовта кон Бога и кон народот, но пред образованите монаси – 10 метании. А такви се малкумина. Од секој монах може да се научиме како да постиме, како да се молиме, како да живееме во светот со Христос, како да се бориме во духовниот живот, но за црковни прашања смее да говори само оној кој има богословско образование и духовен опит.
Никој не бара од нас да се откажеме
Пред појавата на новиот вирус, еден група од верници и самопрогласени проповедници беа опседнати од ловење вештерки и еретици, масони, унијати и екуменисти во Црквата, сега истите тие се опседнати со крајот на светот и печатот на антихристот. Печатот на антихристот е поврзан со отфрлањето на Христос. Грчките отци го толкуваат бројот 666 како Христијанство без крст, т.е. комформистичко, удобно христијанство. Современите светители како Клеопа, Порфириј, печатот на антихристот го сфаќаат како печат на гревот. Оној кој греши, кој не се кае – тој е носител на ѓаволскиот печат. Гревот ни станува печат дека сме се откажале од Христос. „Чедата Божји се познаваат по тоа што не грешат“ (1.Јн. 3,10), и „по љубовта ќе нѐ препознаат дека сме Христови ученици“ (Јован 13,35) – тоа се двете основни препознатливи карактеристики на христијаните. Каде има гревови, каде има нељубов – ете го белегот на антихристот. Самиот поим антихрист не означува само противник, туку некој или нешто што е на местото на Христос. А такви идоли кои ги ставаме над Христос имаме многу, секој сам нека си ги пресмета своите. Пред дваесетина години беше актуелен „големиот компјутер во Брисел, наречен ѕвер“, а сега откако секој во својот џеб има телефон со безброј можности, никој веќе не верува во тој „ѕвер“.
За време на пандемијата читавме разни мислења, дека пандемијата била насочена против Православието, дека маските се печат на антихристот, а сега, пак, вакцините биле со некаков чип, и оние кои ги примаат веќе се чипирани, и чеда на антихристот. Тие теории на заговор беа присутни кај протестантите, а сега и дел од православните се трујат себеси со нив. Вакцините се чисто медицинско прашање, и тоа нема никакви допирни точки со верата. Се појавија и такви кои почнаа да изјавуваат дека нема да одат на Литургија кај што служи вакциниран свештеник. Прашувам гласно: На кој собор е осудена вакцината? Од страна на која црква или пара-црква или пара-синагога, или од страна на некој полуписмен свештеник или монах? Знае ли некој колку последици може да има од тоа? Кој ќе одговара? Дали Литургијата која ја служи свештеник кој примил вакцина е невалидна? Според кој канон? Не е ли тоа новотарија, а вие новотарци – еретици? Зарем праведноста или грешноста на свештеникот влијае на осветувањето на даровите?
Зошто никој не ги прогласи цигарите за печат на антихристот, или алкохолот, марихуаната, порнографијата, или, пак, социјалните мрежи и мобилните телефони, во кои сме буквално заробени? Затоа што ни годат на сладострастието, на комформизмот, и она што ни годи, може лесно да помине незабележано, додека вакцината предизвикува непријатност, болка, па тоа веднаш го анатемисуваме, иако сите ние уште во детска возраст сме вакцинирани, и нашите деца ги имаат примено сите редовни вакцини. На крајот од краиштата, дали ќе примиме вакцина или не, е лична одлука и лична одговорност. Но да се издигнува ова медицинско прашање на верско ниво е тотална глупост. Митрополитот Неофит од Кипар, кој е опседнат од вакцините и печатот на антихристот, „пророкуваше“ дека во мај 2021 година ќе заврши пандемијата, а во август истата година, самиот тој заврши во болница од истата болест. Толку од пророштвата.
Интересен е примерот со група поклоници кои оделе во манастирот на Света Екатерина на Синај, и додека оделе цело време разговарале за антихристот, за ѓаволот, за крајот на светот. Кога стигнале во манастирот ги пречекал прозорливиот игумен, кој ги „прочитал“ нивните помисли и разговори. Тој со љубов и кротост им објаснил дека, за кого зборуваме, него и го славиме. Ако зборуваме за ѓаволот и антихристот, тогаш него и го славиме. Ние сме православни христијани и нам ни доликува повеќе да зборуваме за Господ Христос, и Него да го славиме, а не за ѓаволот и антихристот.
Грчкиот архиепископ Јероним, при една посета на Руската црква, пред неколку години, бил на предавање пред московските студенти, и еден од нив го прашал за мислење во врска со бројот 666. И тој му одговорил со прашање: Доколку некој ви даде донација од 666 милиони евра, што ќе направите, ќе ја земете или ќе ја одбиете? По ова следел аплауз од сите присутни.
Заклучок:
Луѓето кои го имаат Христос, кои се Христоносци, не смеат да бидат исплашени глувци, кои се плашат од секоја сенка и шум. Не сме повикани да се занимаваме со пресметки за времето кога ќе дојде антихристот. Не дојде Господ во тело за да направи од нас религиозни актери, кои својот живот го претвораат во лоша театарска претстава, не дојде Господ за да направи од нас распарчени и осамени индивидуи, туку соборни личности, кои знаат и сакаат да градат заедница и единство. Христос Синот Божји дојде за да нѐ исцели, да нѐ спаси, да нѐ направи светители, богови по благодат, преку Светата Православна Црква. Крајот за некого е и вечер, и додека го читате овој текст. Да не живееме во паника и хистерија за крајот на светот, туку со копнеж да ја очекуваме радосната средба со Христос. Го чекаме љубениот Христос, за Него да зборуваме и Него да го славиме, во сите денови од нашиот живот, оти ако е Бог со нас, кој е против нас?
Православна светлина бр. 59